#4. Watermelon
Mark Twain từng mô tả dưa hấu như sau: “It is the chief of the world’s luxuries…when one has tasted it, he knows what the angels eat.”
Nguồn gốc từ vựng
Dưa hấu có tên khoa học là Citrullus lanatus.
Citrullus là từ yếu nghĩa hơn của Citrus trong tiếng Hy Lạp. Người ta thường dùng để gọi tên loại trái cây được gọi là “citron”
Lanatus trong tiếng Latin có nghĩa là "len", ý chỉ lông tơ của trái này mịn màng như sợi len.
Nguồn gốc từ watermelon:
Melon có nguồn gốc từ miền trung nước Pháp và lần đầu tiên được ghi nhận trong tiếng Anh vào năm 1398 trong bách khoa toàn thư De Proprietatibus Rerum (về các thuộc tính của sự vật) của John Trevisa.
Tên Hy Lạp cổ đại cho dưa hấu là pepon, ngày nay từ này được gắn liền với dưa (melons) và bí ngô (pumpkins). Các bác sĩ Hippocrates và Dioscorides, đã ca ngợi nhiều đặc tính chữa bệnh của nó. Nó được kê đơn như thuốc lợi tiểu và điều trị cho trẻ em bị say nắng bằng cách đặt phần vỏ mát và ướt lên đầu chúng.
Trái dưa hấu xuất hiện ở châu Âu vào thế kỷ 13, bởi những kẻ xâm lược Moorish. Từ watermelon xuất hiện lần đầu tiên bằng tiếng Anh trong bản biên soạn của John Florio -A World of Words, câu châm ngôn Ý: “Cicómero, a cucumber or water melon.”
Năm 1615, từ này được đưa vào từ điển tiếng Anh. Ghi nhận trong nhật ký của Richard Cocks (một thương gia buôn áo choàng của nhà máy người Anh ở Nhật Bản) ghi lại món quà là 10 quả dưa hấu.
Tiếng Do Thái cổ của dưa hấu là avattihim. Manh mối được tìm thấy trong ba bộ luật Do Thái được biên soạn cách đây hàng thiên niên kỷ ở Israel: Mishnah , Tosefta và Jerusalem Talmud. Trong một tài liệu, người nông dân được hướng dẫn không xếp chồng lên nhau avatttihim mà hãy xếp chúng ra từng cụm, vì chúng dễ vỡ. Ngoài ra còn có một bức vẽ khoảng năm 200 sau Công nguyên, dưa hấu đã chín được đặt vào cùng loại với sung, nho và lựu.
Cuộc chu du của trái dưa hấu
Nhiều giả thuyết được đặt ra về tổ tiên hoang dã của trái dưa hấu. Có giả thuyết cho rằng cách đây 5000 năm từ vùng Kordofan của Sudan - dưa kordofan. Đó là quả có thịt màu xanh nhạt và vị khá đắng. Nhiều hạt giống dưa hấu dại C. lanatus đã được phát hiện tại Uan Muhuggiag , một địa điểm khảo cổ thời tiền sử nằm ở tây nam Libya. Theo National Geographic, Paris cho rằng tổ tiên thực sự của dưa hấu hiện đại ở đông bắc châu Phi: citrullus lanatus var. Colcynthoides , được gọi là gurum ở Sudan và gurma ở Ai Cập.
Cách đây khoảng 4000 năm, người Ai Cập trồng các giống dưa hấu, thay đổi hình dạng từ tròn sang bầu dục, phần thịt có màu hơi vàng. Dưa hấu ban đầu được trồng do chúng có hàm lượng nước cao và được dự trữ để ăn trong mùa khô. Đó là một nguồn thực phẩm và dự trữ nước. Hạt dưa hấu được tìm thấy ở vùng Biển Chết tại các khu định cư cổ đại Bab edh-Dhra và Tel Arad. Tàn tích của quả dưa hấu vẫn còn được ghi nhận trên các bức tranh tại ngôi mộ của Pharaoh. Chúng thon dài và được bày trên đĩa thức ăn.
Vào khoảng năm 500 SCN - thời Byzantine ở Israel, dưa hấu là quả màu cam, như một tranh khảm.
Hình: Hình dạng các giống dưa hấu khác nhau
Dưa hấu ruột đỏ ngọt đầu tiên được miêu tả trong Tacuinum Sanitatis - bản thảo minh họa thời Trung cổ, dựa trên luận thuyết y học Ả Rập thế kỷ 11. Hình minh họa mô tả quả dưa hấu sọc xanh hình thuôn dài đang được thu hoạch và bán. Chúng có một vài vết cắt để lộ phần bên trong màu đỏ. Một cảnh khác mô tả một người nông dân, vẻ mặt vui vẻ khi anh ta uống hết một đầu của quả dưa.
Vào thế kỷ thứ 7 , dưa hấu được trồng ở Ấn Độ, và đến thế kỷ thứ 10 đã đến Trung Quốc. Người Moor đã đưa loại quả này vào bán đảo Iberia, nó được trồng ở Córdoba (961) và Seville (1158). Chúng được trồng rộng rãi ở châu Âu vào thế kỷ 17 như một loại cây trồng nhỏ trong vườn.
Thực dân châu Âu và những người nô lệ châu Phi đã mang dưa hấu đến Châu Mỹ. Người Tây Ban Nha đã trồng nó ở Florida năm 1576. Nó được trồng ở Massachusetts (1629), và trồng ở Peru, Brazil và Panama (1650). Thổ dân châu Mỹ trồng chúng ở thung lũng Mississippi và Florida. James Cook giới thiệu nó tại đảo Hawaii và các đảo Thái Bình Dương khác.
Trong thời kỳ nội chiến Mỹ, dưa hấu được trồng bởi những người da đen tự do và trở thành biểu tượng xóa bỏ chế độ nô lệ.
Sau nội chiến, người da đen bị định kiến trong phân biệt chủng tộc. Người da đen có sở thích ăn dưa hấu và họ dán nhãn dưa hấu là một loại trái cây liên quan đến sự lười biếng và ô uế.
Hình: Merchants Wife - Kustodiev
Nhật Bản là đất nước với tinh thần sáng tạo và mới lạ, họ đã trồng được những loại hình khối và thậm chí là hình kim tự tháp. Dưa hấu vuông được trồng từ năm 2001 nhằm tiết kiệm không gian trong tủ lạnh. Chúng được trồng bằng một hạt giống dưa hấu bình thường và phát triển bên trong hộp acrylic.
Trung Quốc trồng dưa hấu từ thế kỷ thứ 10 và là nước sản xuất dưa hấu lớn nhất thế giới. Năm 2020, sản lượng dưa hấu thế giới là 101,6 triệu tấn, trong đó Trung Quốc chiếm 60,1 triệu tấn (60%).
Thông tin dinh dưỡng
Dưa hấu chứa các vitamin A, B6, C và thiamin. Nó cũng chứa kali. Dưa hấu cũng là một trong số ít thực phẩm có chứa một lượng lớn lycopene. Lycopene là một chất hóa học màu đỏ được tìm thấy trong một số loại thực vật. Dưa hấu không hạt có lượng lycopene nhiều hơn cà chua. Lycopene giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư.
Và là con cháu rồng tiên, hẳn chúng ta ai cũng đã từng nghe kể qua Sự tích quả dưa hấu của Mai An Tiêm.
Hãy nhắm mắt và thưởng thức vị ngọt lịm của trái cây mùa hè này nhé.